TS NGUYỄN HUY PHÒNG
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh

(TTKHCT) - Hệ giá trị có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kiến tạo nền tảng tinh thần, định hướng sự phát triển của quốc gia, dân tộc. Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quan tâm đến việc xây dựng, định hình hệ giá trị, tạo sự thống nhất trong nhận thức, tư tưởng và hành động. Bài viết làm rõ chủ trương của Đảng về xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam, nhất là trong thời kỳ đổi mới.

1. Mở đầu

Trong quá trình Đảng lãnh đạo nhân dân thực hiện công cuộc kháng chiến, kiến quốc, xây dựng cuộc sống mới, việc nghiên cứu, xây dựng và hình thành hệ giá trị, chuẩn mực con người Việt Nam là mục tiêu được Đảng, Nhà nước, Nhân dân đã lựa chọn, hướng đến và kiên trì thực hiện.

Bước vào thời kỳ đổi mới, bên cạnh việc phát huy giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu tinh hoa nhân loại, vấn đề xây dựng hệ giá trị mới được Đảng ta nhấn mạnh như một nhiệm vụ trọng tâm trong lĩnh vực phát triển văn hóa, con người.

Tại Đại hội toàn quốc lần thứ VIII (1996), Đảng nhấn mạnh đến một trong những nhiệm vụ trọng tâm là: “Hình thành hệ giá trị và chuẩn mực xã hội mới phù hợp với truyền thống, bản sắc dân tộc và yêu cầu của thời đại”1.

Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1988) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc nhấn mạnh yêu cầu: “Bảo tồn và phát huy những di sản văn hóa tốt đẹp của dân tộc, sáng tạo nên những giá trị văn hóa mới, xã hội chủ nghĩa, làm cho những giá trị ấy thấm sâu vào cuộc sống toàn xã hội và mỗi con người, trở thành tâm lý và tập quán tiến bộ, văn minh”2.

Đại hội toàn quốc lần thứ X của Đảng (2006) tiếp tục nhấn mạnh nhiệm vụ: “Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”3.

Đại hội lần thứ XI của Đảng yêu cầu: “Đúc kết và xây dựng hệ giá trị chung của người Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”4.

Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII và ban hành Nghị quyết số 33 của Hội nghị Trung ương 9 khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Đảng ta đã xác định một trong những mục tiêu quan trọng đầu tiên phải thực hiện là: “Hoàn thiện các chuẩn mực giá trị văn hóa và con người Việt Nam”5. Đại hội lần thứ XII của Đảng (2016) đã khái quát thành yêu cầu: “Đúc kết và xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”6.

Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, vấn đề nghiên cứu, xây dựng và triển khai hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam được đề cập một cách toàn diện, được xác định là nhiệm vụ trọng tâm để khơi dậy và phát huy giá trị văn hóa và sức mạnh con người Việt Nam trong bối cảnh hiện nay. Đại hội nhấn mạnh: “Tập trung nghiên cứu, xác định và triển khai xây dựng hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hoá và chuẩn mực con người gắn với giữ gìn, phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới”7.

2. Chủ trương của Đảng về xây dựng hệ giá trị quốc gia

Mặc dù thuật ngữ “hệ giá trị quốc gia” phải đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Đảng mới đề cập, tuy nhiên trước đó trong nhiều văn kiện các kỳ Đại hội, trong các bài viết, bài nói chuyện, lời kêu gọi, thư chúc mừng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những ý tưởng về xây dựng và định hình hệ giá trị quốc gia và những giá trị bản sắc bản sắc, truyền thống của dân tộc Việt Nam anh hùng cũng đã được đề cập, nhắc đến.

Ngay từ khi thành lập Đảng, Đảng ta đã xác định mục tiêu lý tưởng xuyên suốt của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đây cũng là giá trị cơ bản, bao trùm để định hướng, dẫn dắt các hoạt động của cách mạng Việt Nam.

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân và đế quốc xâm lược, cả nước hành quân theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh với tinh thần “thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”8. Trong Lời kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước (ngày 17/7/1966), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã truyền đi một quyết tâm sắt đá và niềm tin tưởng mãnh liệt của nhân dân Việt Nam về tương lai tất thắng của cách mạng: “Chiến tranh có thể kéo dài 5 năm, 10 năm, 20 năm hoặc lâu hơn nữa. Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố, xí nghiệp có thể bị tàn phá, song nhân dân Việt Nam quyết không sợ! Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”9.

Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Mong muốn cuối cùng của tôi là: Toàn Đảng, toàn dân ta đoàn kết phấn đấu, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”10.

Sau khi hoàn toàn thống nhất (1975), cả nước khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh; từ năm 1986, Đảng tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện trên mọi lĩnh vực, trước hết là đổi mới tư duy, nếp nghĩ và cách nhìn nhận, đánh giá về hiện thực đời sống xã hội.

Bối cảnh mới mang lại những cơ hội, điều kiện để phát triển nhưng cũng đặt ra những khó khăn, thách thức. Năm 2011, tại Đại hội lần thứ XI, Đảng đã thông qua Cương lĩnh (Bổ sung, phát triển năm 2011), trong đó tiếp tục khẳng định mục tiêu, con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta là sự lựa chọn đúng đắn, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử. Nhấn mạnh về một trong những đặc trưng của xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân xây dựng, Cương lĩnh khẳng định, đó là xã hội: “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện”11.

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh đến các giá trị cấu thành hệ giá trị quốc gia và cũng là mục tiêu phấn đấu cao cả của dân tộc, đó là các giá trị: “Hòa bình, thống nhất, độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc”12.

3. Chủ trương của Đảng về xây dựng hệ giá trị văn hóa

Nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò  của văn hóa trong công cuộc kháng chiến, kiến quốc, xây dựng con người mới cũng như chống lại ách nô dịch văn hóa và chính sách ngu dân của thực dân, vào năm 1943, với việc ban hành Đề cương về văn hóa Việt Nam, Đảng đề ra chủ trương xây dựng nền văn hóa mới với ba nguyên tắc vận động: “Dân tộc hóa, Khoa học hóa và Đại chúng hóa”. Những nguyên tắc này đóng vai trò là những giá trị lớn, nòng cốt, định hướng cho sự vận động, phát triển của nền văn hóa Việt Nam.

Kế thừa quan điểm của Đảng và những lời nhắn gửi, động viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vai trò của văn hóa, văn nghệ, đặc biệt là câu nói nổi tiếng của Người: “Văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi”, “Văn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy”13, đã góp phần huy động sức sáng tạo dồi dào trong nhân dân, nhất là đội ngũ văn nghệ sĩ trí thức để cùng các mặt trận khác như: kinh tế, chính trị, xã hội, quân sự, quốc phòng, ngoại giao làm nên thắng lợi của cách mạng, kháng chiến.

Trong tiến trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III (1960), Đảng ta xác định văn hóa, tư tưởng là một cuộc cách mạng, tiến hành đồng thời gắn bó chặt chẽ với cách mạng quan hệ sản xuất và cách mạng khoa học kỹ thuật. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Để phục vụ sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa thì văn hóa phải xã hội chủ nghĩa về nội dung và dân tộc về hình thức”14.

Đại hội lần thứ V của Đảng (3/1982) chỉ rõ nền văn hóa mới mà chúng ta xây dựng là “nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính dân tộc, có tính đảng và tính nhân dân sâu sắc, thấm nhuần chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản”15.

Đại hội lần thứ VI của Đảng (1986) khẳng định: “Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật; xây dựng một nền văn hóa, văn nghệ xã hội chủ nghĩa đậm đà bản sắc dân tộc”16.

Đại hội lần thứ VII của Đảng năm (1991) tại Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, xác định nền văn hóa mà chúng ta xây dựng là “nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”; là một trong sáu đặc trưng cơ bản của chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.

Mục tiêu xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc được cụ thể hóa trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998). Tiếp đó, trong Cương lĩnh (Bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta đã nêu lên các giá trị cơ bản của Văn hóa Việt Nam là “nhân văn, dân chủ, tiến bộ”17.

Nghị quyết Hội nghị Trung ương 9 khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, nhấn mạnh đến các đặc trưng cơ bản, cũng như những giá trị của nền văn hóa dân tộc, đó là: “Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học”18.

Trên cơ sở kế thừa, phát huy những tư tưởng của Đảng và quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về xây dựng, phát triển nền văn hóa dân tộc. Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp tục nhấn mạnh việc quan tâm, chú trọng hơn nữa đến việc xây dựng, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc với hệ giá trị: “Dân tộc, dân chủ, nhân văn, khoa học”19.

4. Chủ trương của Đảng về xây dựng hệ giá trị gia đình

Gia đình là tế bào của xã hội, là hạt nhân quan trọng trong quá trình phát triển, bởi gia đình là nơi duy trì nòi giống, tạo nên sự liền mạch, gắn kết giữa các thế hệ; nơi nuôi dưỡng, giáo dục và góp phần bồi đắp những giá trị tốt đẹp cho con người.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Rất quan tâm đến gia đình là đúng và nhiều gia đình cộng lại mới thành xã hội, xã hội tốt thì gia đình càng tốt, gia đình tốt thì xã hội mới tốt. Hạt nhân của xã hội là gia đình. Chính vì muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội mà phải chú ý hạt nhân cho tốt”20.

Đề cập đến việc xây dựng đời sống mới trong một nhà (gia đình), Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, về tinh thần thì phải trên thuận, dưới hòa, không thiên tư, thiên ái… “Cưới hỏi, giỗ Tết nên giản đơn, tiết kiệm... Đối với xóm giềng, phải thân mật và sẵn lòng giúp đỡ. Đối với việc làm việc nước, phải hăng hái làm gương”21. Như vậy, việc thực hiện đời sống mới trong mỗi gia đình là nhằm tôn vinh, khẳng định những giá trị tốt đẹp về mặt tinh thần; là tình yêu thương, đùm bọc, tôn trọng lẫn nhau.

Kế thừa quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về của gia đình, Đảng ta luôn đề cao vị trí, vai trò quan trọng của gia đình đối với sự phát triển kinh tế - xã hội và việc giáo dục, hình thành con người mới.

Khẳng định vai trò của gia đình, Chỉ thị số 49-CT/TW ngày 21/2/2005 của Ban Bí thư về xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước nhấn mạnh những giá trị tốt đẹp của gia đình Việt Nam, đó là “lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu thương đùm bọc lẫn nhau, thuỷ chung, hiếu nghĩa, hiếu học, cần cù và sáng tạo trong lao động, bất khuất kiên cường vượt qua mọi khó khăn thử thách”22.

Nhấn mạnh đến mục tiêu xây dựng gia đình Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Cương lĩnh (Bổ sung và phát triển năm 2011) xác định những giá trị cơ bản của gia đình Việt Nam mà toàn thể nhân dân hướng đến, đó là: “Xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, thật sự là tế bào lành mạnh của xã hội, là môi trường quan trọng, trực tiếp giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách”23.

Sau hơn 15 năm thực hiện Chỉ thị số 49-CT/TW của Ban Bí thư khóa IX về xây dựng gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, công tác xây dựng gia đình đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, gia đình Việt Nam cũng đứng trước những thách thức. Để tiếp tục xây dựng, phát triển gia đình Việt Nam thích ứng với thời đại, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 24/6/2021 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác xây dựng gia đình trong tình hình mới, trong đó nhấn mạnh: “Gia đình là tế bào của xã hội, nơi duy trì nòi giống, môi trường lưu giữ, giáo dục, trao truyền các giá trị văn hóa dân tộc cho các thành viên trong gia đình. Xây dựng gia đình hạnh phúc chính là tạo nền tảng để xây dựng xã hội hạnh phúc, là vấn đề hết sức hệ trọng của dân tộc ta… Xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh là một trong những nội dung quan trọng, yêu cầu xuyên suốt của sự nghiệp đổi mới, phát triển đất nước”24.

Đề cập đến những giá trị của văn hóa gia đình Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII nhấn mạnh: “Khắc phục bệnh thành tích, bệnh hình thức, thực hiện chuẩn mực văn hóa gia đình Việt Nam ấm no, hạnh phúc, tiến bộ và văn minh”25.

Phát biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một lần nữa khẳng định những giá trị cơ bản, cốt lõi của gia đình Việt Nam cần phải tiếp tục xây dựng, gìn giữ và phát huy là: “Ấm no, hạnh phúc, tiến bộ, văn minh”26.

5. Chủ trương của Đảng về xây dựng chuẩn mực con người Việt Nam

Trong mọi thời đại, con người là nhân tố quan trọng bậc nhất quyết định đến sự thành bại, lớn mạnh của các quốc gia. Vì thế việc chăm lo, phát triển con người luôn được quan tâm, ưu tiên hàng đầu trong mọi chủ trương, chính sách lớn, nhất là chính sách thúc đẩy giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao trình độ dân trí và khả năng làm chủ xã hội của người dân.

Trải qua hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước đã hình thành nên những đức tính, phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam.

Nhận thức rõ về vai trò của nhân tố con người cũng như việc giáo dục, hình thành những con người mới, trong bài nói chuyện với Đại hội Đảng bộ Thành phố Hà Nội, ngày 20/6/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải có con người xã hội chủ nghĩa và có tư tưởng xã hội chủ nghĩa”27. Con người xã hội chủ nghĩa là con người hội tụ được cả hai phẩm chất, đức tính quý, đó là “vừa hồng, vừa chuyên”.

Kế thừa và phát huy tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chăm lo, phát triển con người toàn diện, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn đề cao vai trò, vị trí quan trọng của nhân tố con người. Con người là chủ thể, là nguồn lực quan trọng bậc nhất và là mục tiêu của quá trình phát triển.

Về việc xây dựng con người Việt Nam toàn diện đáp ứng tốt yêu cầu của bối cảnh, tình hình mới, Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đề ra một trong những nhiệm vụ quan trọng, đó là xây dựng con người Việt Nam trong giai đoạn cách mạng mới với những đức tính như: “Có tinh thần yêu nước, Có ý thức tập thể, Có lối sống lành mạnh, nếp sống văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa,… thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và thể lực28.

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) đề ra nhiệm vụ chăm lo xây dựng con người Việt Nam với những đức tính: “giàu lòng yêu nước, có ý thức làm chủ, trách nhiệm công dân; có tri thức, sức khỏe, lao động giỏi; sống có văn hóa, tình nghĩa; có tinh thần quốc tế chân chính”29.

Sau hơn 15 thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII (1998), Nghị quyết Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước cũng đẫ đặc biệt nhấn mạnh đến mối quan hệ biện chứng giữa phát triển văn hóa với phát triển con người. “Phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và xây dựng con người để phát triển văn hóa. Trong xây dựng văn hóa, trọng tâm là chăm lo xây dựng con người có nhân cách, lối sống tốt đẹp, với các đặc tính cơ bản: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo”30.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII trên cơ sở kế thừa những quan điểm của các kỳ Đại hội trước, đồng thời bổ sung những phẩm chất mới cần có ở con người Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng và thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Văn kiện nhấn mạnh: “Phát huy vai trò của gia đình, cộng đồng, xã hội trong việc xây dựng môi trường văn hóa, con người giàu lòng nhân ái, khoan dung, chân thành, tín nghĩa, trọng đạo lý, cần cù, chăm chỉ, tiết kiệm, sáng tạo, hiện đại”31.

Tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần phải thực hiện thật tốt trong giai đoạn hiện nay, đó là: “Xây dựng con người Việt Nam thời kỳ đổi mới, phát triển, hội nhập với những giá trị, chuẩn mực phù hợp, gắn với giữ gìn, phát huy giá trị gia đình Việt Nam, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị của quốc gia - dân tộc; kết hợp nhuần nhuyễn những giá trị truyền thống với giá trị thời đại: Yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo”32.

Tại Hội thảo quốc gia “Hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam trong thời kỳ mới” tổ chức tại Hà Nội ngày 29/11/2022, trên cơ sở quan điểm của Đại hội lần thứ XIII và phát biểu chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc (ngày 24/11/2021) cũng như qua những nghiên cứu, trao đổi của các nhà khoa học, Hội thảo đi đến kết luận về việc xác định các hệ giá trị mà Việt Nam đang kiên trì thực hiện và quyết tâm hướng đến nhằm hiện thực khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

“Hệ giá trị con người Việt Nam, cần xây dựng gồm tám nội dung là: Yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương và sáng tạo.

Hệ giá trị gia đình gồm bốn điểm cốt lõi: ấm no, hạnh phúc, tiến bộ văn minh.

Hệ giá trị văn hóa gồm bốn nội dung: Dân tộc, dân chủ, nhân văn và khoa học.

Hệ giá trị quốc gia gồm chín giá trị: Hòa bình, thống nhất, độc lập, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, hạnh phúc”33.

Nội dung của các hệ giá trị này vừa đảm bảo được tính khái quát, cô đọng, ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, vừa phù hợp với yêu cầu của thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước, vừa đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân hiện nay.

6. Kết luận

Như vậy có thể thấy rằng từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, lãnh đạo Nhân dân thực hiện sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, vấn đề nghiên cứu, xây dựng và hình thành hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, hệ giá trị gia đình và chuẩn mực con người Việt Nam luôn được quan tâm, chú trọng, nhằm định hình và kiến tạo bản sắc quốc gia; khẳng định truyền thống lịch sử - văn hóa lâu đời của dân tộc cũng những nét đẹp của nền văn hóa, con người Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử. Việc nghiên cứu, xây dựng và hình thành các hệ giá trị sẽ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng tinh thần và sức mạnh nội sinh, thúc đẩy quá trình phát triển nhanh và bền vững đất nước trong giai đoạn hiện nay.

---------

Bài đăng trên Tạp chí Thông tin Khoa học chính trị số 3 (33) - 2023

1 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, Phần I (Đại hội VI, VII, VIII, IX), Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2019, tr.712.

2 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tr.58.

3, 4 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội Đảng thời kỳ đổi mới, Phần II (Đại hội X, XI, XII), Sđd, tr.119, 426.

5 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, Văn phòng Trung ương Đảng, 2014, tr.47.

6 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, tr.126-127.

7, 25, 31 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, t.I, tr.143, 144, 263.

8 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tập 4, tr.534.

9 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, tập 15, tr.131, 133.

10, 14, 20, 27 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.12, tr.512, 471, 300, 604.

11, 23&29 Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011), Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.13-14, 20.

12&19, 26&32 Nguyễn Phú Trọng: Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2022, tr.171, 170.

13 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.7, tr.246.

15 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV, Nxb Sự thật, Hà Nội, 1977.

16 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2000, t.47, tr. 544, 545.

17 Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 1991, tr.19.

18, 30 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Hội nghị lần thứ chín, Ban Chấp hành Trung ương khóa XI, Văn phòng Trung ương Đảng, Hà Nội, 2014, tr.48, 48-49.

21 Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.5, tr.118.

22 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Sđd, t.64, tr.126-127.